“Toch werd je door de avond heen handtastelijker. Je trok me naar je toe en ik stribbelde tegen. Maar je ging door. Ik dacht… een zoen kan wel. Niet veel later tilde je me op en legde je me op bed. Je bleef zeggen dat we geen seks zouden hebben. Ik weet niet eens meer hoe je m’n kleren uit hebt gedaan. Wel weet ik dat je wegliep van het bed en terugkwam met een condoom om. Ik bevroor, het leek alsof alles zwart werd en m’n lijf er alles aan deed deze herinnering niet op te slaan. Je deed precies wat je zei dat je niet zou doen. Daarna stond je op en liep je even weg. Toen je weer terugkwam zei je grijnzend dat je nog wel een tweede ronde kon. Ik was misselijk, zei dat ik moe was en naar huis wilde. Je probeerde me nog over te halen om bij je te blijven slapen en beloofde me een goed ontbijt. Gelukkig liet je me gaan.”

Eigen schuld

Het is een stukje van de brief die ik hem schreef en nooit stuurde. Het schrijven ervan was een onderdeel van de therapie die ik ongeveer 1,5 jaar na deze avond volgde. Ik dacht dat het klaar zou zijn na EMDR* en het schrijven van de brief. Dat was naïef, al heeft het me zeker geholpen om het een plek te geven. Tijdens die therapiesessies lukte het me voor het eerst om deze gebeurtenis te benoemen voor wat het was: een verkrachting. Ik heb het idee dat we soms vergeten dat wij – mensen die dit meemaken – zelf vaak de grootste victim blamers zijn. De eerste weken na deze avond legde ik de schuld bij mezelf. Ik was niet op tijd weggegaan, ik had geen wijn moeten drinken, ik had natuurlijk nooit bij een jongen die ik van een dating-app kende thuis moeten afspreken. Dat was ook dom, op een eerste date. Oh, en ik had een kort jurkje aan. Bijna alsof ik erom vroeg.

* staat voor Eye Movement Desensitization and Reprocessing en is een methode om trauma’s te helpen verwerken

Moeite met praten

Al ben ik heel open van mezelf, in eerste instantie vertelde ik weinig aan anderen over deze ‘date’. Ik wilde het gewoon vergeten, en er niet over praten leek dan logisch. Na een paar maanden deelde ik er toch wat over met een vriend, die in onze gesprekken meestal vrij nuchter en bot is. In dit geval was hij opmerkzaam en vroeg door. Toen hij zei dat ik aangifte moest doen, vond ik dat onzin. Maar achteraf was dat voor mij het moment dat ik mezelf steeds minder de schuld ging geven. Toen ik een paar weken later weer ’s nachts wakker lag – omdat ik weer overdacht wat er allemaal was gebeurd – heb ik die aangifte online gedaan. Niet alleen voor mij, maar ook omdat ik bang was dat hij nog meer slachtoffers zou maken.

Veel mensen doen dit niet. Van meer dan twee derde van de gevallen van seksueel geweld wordt geen aangifte gedaan (RAINN, 2020). Meer dan twee derde! Dat kan meerdere redenen hebben. Sommige slachtoffers zijn bang dat de dader wraak neemt, anderen dat de politie het niet serieus neemt of dat de verkrachting of aanranding niet belangrijk genoeg is om aan te geven (Brennan Center For Justice, 2018). Mijn twijfel in aangifte doen zat vooral in het beeld dat ik had bij verkrachting. In mijn hoofd gebeurde dat in een donker bos waar je overvallen werd door een vreemde man die gewelddadig de kleren van je lijf scheurt terwijl hij je geschreeuw smoort. Ik herkende me meer in de term ‘date-rape’.

Date-rape

Date-rape is ‘verkrachting tijdens een date, meestal met een relatief onbekende’ (Ensie, 2017). Dat is wel een heel ander verhaal dan ‘die onbekende man uit de bosjes’. Doordat je zelf gekozen hebt voor die date, is het dus ook makkelijker om jezelf de schuld te geven (of bang te zijn dat anderen dat zullen doen). Ondanks dat ik – in de weken voor die date – bij hem had aangegeven dat ik afstand wilde houden (dit was in de coronatijd) en sowieso meerdere keren duidelijk had aangegeven dat ik niet fysiek wilde zijn.

Cijfers

In Europa zijn 1 op de 20 vrouwen verkracht, dat zijn 9 miljoen vrouwen (Amnesty, 2018). 1 op de 10 vrouwen heeft een vorm van seksueel geweld meegemaakt. Misschien lees je dit en denk je ‘maar is dit niet wat overdreven?’ Dat denken 1 op de 5 mensen in Europa met je mee. En juist daarom denk ik dat het goed is om wel open te zijn over seksueel geweld. Ook voor de 1 op de 4 mensen in Europa die geloven dat seks zonder toestemming in bepaalde gevallen oké is (als het slachtoffer dronken is, sexy kleding draagt of niet duidelijk genoeg ‘nee’ zegt bijvoorbeeld). Seks zonder toestemming is nooit oké. Zoals Amnesty het verwoordt: “Sex without consent is rape.”
Als je je in één van de twee groepen van hiervoor herkent, is deze alinea extra belangrijk. Verkrachting en seksueel geweld hebben vaak langdurige negatieve gevolgen voor slachtoffers. Een paar daarvan zijn:

• 94% van de verkrachte vrouwen ervaren PTSS-symptomen in de twee weken na hun verkrachting
• 30% van de vrouwen ervaren PTSS-symptomen 9 maanden na de verkrachting
• 13% van de vrouwen doet een zelfmoordpoging, 33% denkt na over zelfmoord

Daarbij laat onderzoek zien dat drugsgebruik toeneemt bij mensen die seksueel geweld hebben meegemaakt en de band met hun familie, vrienden en collega’s kan verslechteren. (Ga naar RAINN voor overzicht van statistieken en bronnen).

“Sex without consent is rape.” – Amnesty International

Wat nu?

Ik ben oplossingsgericht, maar ik zie ook wel in dat ik dit probleem niet met een paar tips kan oplossen. Toch heb ik dit artikel geschreven, omdat ik hoop zo een klein deel van de oplossing te zijn. Ik denk namelijk dat openheid een belangrijk onderdeel is van de oplossing. Als je iets vergelijkbaars hebt meegemaakt en je ervoor schaamt: ik begrijp je. De enige manier waardoor je stopt jezelf de schuld te geven is het te delen met iemand die je vertrouwt. En dan zul je zien dat het langzaam steeds wat makkelijker wordt om het te delen met de juiste mensen. Daarbij denk ik dat therapie altijd een goede stap is. Ik denk dat voor veel mensen die iets vergelijkbaars hebben meegemaakt EMDR een passende therapievorm is, maar bespreek dit met je psycholoog. Het helpt om de intensiteit van je nare ervaring te verminderen. Zorg wel dat je een vriend, partner of familielid hebt om je na de EMDR-sessie op te vangen, want het kan heftig zijn om die nare herinnering(en) weer op te halen.

“De enige manier waardoor je stopt jezelf de schuld te geven is het te delen met iemand die je vertrouwt.”

En dan een advies voor de mensen die – misschien onbewust – laks omgaan met consent. Of denken dat ‘hard to get’ bij het date-spelletje hoort… Als iemand niet enthousiast op je reageert, is diegene dat waarschijnlijk ook niet. Communiceer, vraag wat iemands grenzen zijn. En hou je ook aan de grenzen die de ander aangeeft. Zo moeilijk is het niet. En het maakt een wereld van verschil.

---

Amnesty, 2018. Overzicht van cijfers van verkrachting in Europa.

Brennan Center For Justice, 2018. Over de onderrapportage van seksueel misbruik.

Ensie, 2017. Definitie van date-rape.

RAINN, 2020. Department of Justice, Office of Justice Programs, Bureau of Justice Statistics, National Crime Victimization Survey, 2015-2019 (2020).